2019 Nobel Kimya Ödülü'nü lityum pil kazandı!

2019 Nobel Kimya Ödülü, lityum piller alanındaki katkılarından dolayı John B. Goodenough, M. Stanley Whittingham ve Akira Yoshino'ya verildi.

1901-2018 Nobel Kimya Ödülü'ne dönüp baktığımızda
1901'de Jacobs Henriks Vantov (Hollanda): "Kimyasal kinetik yasalarını ve çözeltinin ozmotik basıncını keşfetti."

1902, Hermann Fischer (Almanya): "Şeker ve pürin sentezinde çalışın."

1903'te Sfant August Arrhenius (İsveç): "İyonlaşma teorisini önerdi."

1904'te Sir William Ramsey (İngiltere): "Havadaki soy gaz elementlerini keşfetti ve bunların periyodik element tablosundaki konumlarını belirledi."

1905 yılında Adolf von Bayer (Almanya): "Organik boyalar ve hidrojene aromatik bileşikler üzerine yapılan araştırmalar, organik kimyanın ve kimya endüstrisinin gelişimini teşvik etti."

1906 yılında Henry Moissan (Fransa): "Flor elementini araştırıp ayırdı ve kendi adını taşıyan elektrikli fırını kullandı."

1907, Edward Buchner (Almanya): "Biyokimyasal Araştırmalarda Çalışma ve Hücresiz Fermantasyonun Keşfi."

1908'de Ernest Rutherford (İngiltere): "Elementlerin dönüşümü ve radyokimya üzerine araştırma."

1909, Wilhelm Ostwald (Almanya): "Kataliz ve kimyasal denge ve kimyasal reaksiyon hızının temel prensipleri üzerine araştırma çalışması."

1910'da Otto Wallach (Almanya): "alisiklik bileşikler alanındaki öncü çalışma, organik kimyanın ve kimya endüstrisinin gelişimini destekledi."

1911'de Marie Curie (Polonya): "radyum ve polonyum elementlerini keşfetti, radyumu saflaştırdı ve bu çarpıcı elementin ve bileşiklerinin özelliklerini inceledi."

1912'de Victor Grignard (Fransa): "Grignard reaktifini icat etti";

Paul Sabatier (Fransa): "İnce metal tozu varlığında organik bileşiklerin hidrojenasyon yöntemini icat etti."

1913'te Alfred Werner (İsviçre): "Özellikle inorganik kimya alanında moleküllerdeki atomik bağlantıların incelenmesi."

1914'te Theodore William Richards (Amerika Birleşik Devletleri): "Çok sayıda kimyasal elementin atom ağırlığının doğru belirlenmesi."

1915'te Richard Wilstedt (Almanya): "Bitki pigmentlerinin incelenmesi, özellikle klorofilin incelenmesi."

1916'da hiçbir ödül verilmedi.

1917'da hiçbir ödül verilmedi.

1918 yılında Fritz Haber Almanya "basit maddelerden amonyak sentezi üzerine araştırma yaptı."

1919'da hiçbir ödül verilmedi.

1920, Walter Nernst (Almanya): "Termokimyanın incelenmesi."

1921'de Frederick Soddy (İngiltere): "İnsanların radyoaktif malzemelerin kimyasal özelliklerine ilişkin anlayışına ve izotopların kökeni ve özelliklerine ilişkin çalışmalara katkı."

1922'de Francis Aston (İngiltere): "Kütle spektrometresi kullanılarak radyoaktif olmayan elementlerin çok sayıda izotopu keşfedildi ve tamsayılar yasası açıklığa kavuşturuldu."

1923'te Fritz Pregel (Avusturya): "Organik bileşiklerin mikroanaliz yöntemini yarattı."

1924'da hiçbir ödül verilmedi.

1925'te Richard Adolf Sigmund (Almanya): "Kolloidal çözeltilerin heterojen doğasını açıkladı ve ilgili analitik yöntemleri yarattı."

1926'da Teodor Svedberg (İsveç): "Merkezi olmayan sistemler üzerine çalışma."

1927'de Heinrich Otto Wieland (Almanya): "Safra asitleri ve ilgili maddelerin yapısı üzerine araştırma."

1928, Adolf Wendaus (Almanya): "Steroidlerin yapısı ve vitaminlerle ilişkileri üzerine çalışma."

1929'da Arthur Harden (İngiltere), Hans von Euler-Cherpin (Almanya): "Şekerlerin fermantasyonu ve fermantasyon enzimleri üzerine çalışmalar."

1930, Hans Fischer (Almanya): "Hem ve klorofil bileşiminin incelenmesi, özellikle hem sentezinin incelenmesi."

1931'de Karl Bosch (Almanya), Friedrich Bergius (Almanya): "Yüksek basınçlı kimyasal teknolojiyi icat etmek ve geliştirmek."

1932'de Irving Lanmere (ABD): "Yüzey Kimyasının Araştırması ve Keşfi."

1933'da hiçbir ödül verilmedi.

1934'te Harold Clayton Yuri (Amerika Birleşik Devletleri): "ağır hidrojeni keşfetti."

1935'te Frederic Yorio-Curie (Fransa), Irene Yorio-Curie (Fransa): "Yeni radyoaktif elementleri sentezledi."

1936, Peter Debye (Hollanda): "Dipol momentleri ve gazlardaki X ışınlarının ve elektronların kırınımının incelenmesi yoluyla moleküler yapının anlaşılması."

1937, Walter Haworth (İngiltere): "Karbonhidratlar ve C Vitamini Üzerine Araştırma";

Paul Keller (İsviçre): "Karotenoidler, flavin, A vitamini ve B2 vitamini üzerine araştırma".

1938, Richard Kuhn (Almanya): "Karotenoidler ve vitaminler üzerine araştırma."

1939'da Adolf Butnant (Almanya): "Seks hormonları üzerine araştırma";

Lavoslav Ruzicka (İsviçre): "Polimetilen ve daha yüksek terpenler üzerine araştırma."

1940'da hiçbir ödül verilmedi.

1941'da hiçbir ödül verilmedi.

1942'da hiçbir ödül verilmedi.

1943'te George Dehevesi (Macaristan): "Kimyasal süreçlerin incelenmesinde izotoplar izleyici olarak kullanılır."

1944'te Otto Hahn (Almanya): "Ağır nükleerin fisyonunu keşfedin."

1945'te, Alturi Ilmari Vertanen (Finlandiya): "Tarım ve besin kimyası, özellikle de yem depolama yöntemi üzerine araştırma ve buluş."

1946'da James B. Sumner (ABD): "Enzimlerin kristalleşebildiği keşfedildi";

John Howard Northrop (Amerika Birleşik Devletleri), Wendell Meredith Stanley (Amerika Birleşik Devletleri): "Yüksek saflıkta enzimler ve viral proteinler hazırladı."

1947'de Sir Robert Robinson (İngiltere): "Önemli biyolojik öneme sahip bitkisel ürünler, özellikle alkaloidler üzerine araştırma."

1948'de Arne Tisselius (İsveç): "Elektroforez ve adsorpsiyon analizi, özellikle serum proteinlerinin karmaşık doğası üzerine araştırma."

1949'da William Geok (Amerika Birleşik Devletleri): "Kimyasal termodinamik alanına katkılar, özellikle de ultra düşük sıcaklık altındaki maddelerin incelenmesi."

1950'de Otto Diels (Batı Almanya), Kurt Alder (Batı Almanya): "dien sentezi yöntemini keşfettiler ve geliştirdiler."

1951'de Edwin Macmillan (Amerika Birleşik Devletleri), Glenn Theodore Seaborg (Amerika Birleşik Devletleri): "uranik elementleri keşfetti."

1952'de Archer John Porter Martin (İngiltere), Richard Lawrence Millington Singer (İngiltere): "Bölme kromatografisini icat etti."

1953, Hermann Staudinger (Batı Almanya): "Polimer kimyası alanında araştırma bulguları."

1954, Linus Pauling (ABD): "Kimyasal bağların özelliklerinin incelenmesi ve karmaşık maddelerin yapısının detaylandırılmasında uygulanması."

1955 yılında Vincent Divinho (ABD): "Biyokimyasal önemi olan kükürt içeren bileşiklerin, özellikle de peptit hormonlarının sentezinin ilk kez araştırılması."

1956'da Cyril Hinshelwood (İngiltere) ve Nikolai Semenov (Sovyetler Birliği): "Kimyasal reaksiyonların mekanizması üzerine araştırma."

1957, Alexander R. Todd (İngiltere): "Nükleotidler ve nükleotid koenzimleri üzerine çalışmalar yapıyor."

1958, Frederick Sanger (İngiltere): "Protein yapısı ve bileşiminin incelenmesi, özellikle insülinin incelenmesi."

1959'da Jaroslav Herovsky (Çek Cumhuriyeti): "polarografik analiz yöntemini keşfetti ve geliştirdi."

1960 yılında Willard Libby (Amerika Birleşik Devletleri): "Arkeoloji, jeoloji, jeofizik ve diğer disiplinlerde yaygın olarak kullanılan karbon 14 izotopunu kullanarak tarihleme için bir yöntem geliştirdi."

1961, Melvin Calvin (Amerika Birleşik Devletleri): "Karbondioksitin bitkiler tarafından emilmesi üzerine araştırma."

1962'de Max Perutz UK ve John Kendrew UK "küresel proteinlerin yapısı üzerine araştırma."

1963, Carl Ziegler (Batı Almanya), Gurio Natta (İtalya): "Polimer kimyası ve teknolojisi alanında araştırma bulguları."

1964'te Dorothy Crawford Hodgkin (İngiltere): "Bazı önemli biyokimyasal maddelerin yapısını analiz etmek için X-ışını teknolojisini kullanmak."

1965'te Robert Burns Woodward (ABD): "Organik Sentezde Üstün Başarı."

1966, Robert Mulliken (ABD): "Moleküler yörünge yöntemini kullanarak kimyasal bağlar ve moleküllerin elektronik yapısı üzerine temel araştırma."

1967'de, Manfred Eigen (Batı Almanya), Ronald George Rayford Norris (İngiltere), George Porter (İngiltere): "Reaksiyonu dengelemek için kısa bir enerji darbesinin kullanılması Pertürbasyon yöntemi, yüksek hızlı kimyasal reaksiyonların incelenmesi."

1968'de Lars Onsager (ABD): "geri dönüşü olmayan süreçlerin termodinamiğinin temelini oluşturan, kendi adını taşıyan karşılıklı ilişkiyi keşfetti."

1969'da Derek Barton (İngiltere), Odd Hassel (Norveç): "Konformasyon kavramını ve bunun kimyadaki uygulamasını geliştirdi."

1970 yılında Luiz Federico Leloire (Arjantin): "Şeker nükleotidlerini ve bunların karbonhidratların biyosentezindeki rolünü keşfetti."

1971, Gerhard Herzberg (Kanada): "Moleküllerin, özellikle serbest radikallerin elektronik yapısı ve geometrisi üzerine araştırma."

1972, Christian B. Anfinson (Amerika Birleşik Devletleri): "Ribonükleaz üzerine araştırma, özellikle onun amino asit dizisi ile biyolojik olarak aktif konformasyon arasındaki ilişkinin incelenmesi";

Stanford Moore (Amerika Birleşik Devletleri), William Howard Stein (Amerika Birleşik Devletleri): "Ribonükleaz molekülünün aktif merkezinin katalitik aktivitesi ile kimyasal yapısı arasındaki ilişki üzerine çalışma."

1973'te Ernst Otto Fischer (Batı Almanya) ve Jeffrey Wilkinson (İngiltere): "Sandviç bileşikleri olarak da bilinen metal-organik bileşiklerin kimyasal özellikleri üzerine öncü araştırma."

1974, Paul Flory (ABD): "Polimer fiziksel kimyasının teorisi ve deneyi üzerine temel araştırma."

1975, John Conforth (İngiltere): "Enzim katalizli reaksiyonların stereokimyası üzerine çalışma."

Vladimir Prelog (İsviçre): "Organik moleküllerin ve reaksiyonların stereokimyası üzerine çalışma";

1976, William Lipscomb (Amerika Birleşik Devletleri): "Boranın yapısı üzerine yapılan çalışma, kimyasal bağlanma sorununu açıkladı."

1977'de Ilya Prigogine (Belçika): "Denge dışı termodinamiğe katkı, özellikle enerji tüketen yapı teorisi."

1978'de Peter Mitchell (İngiltere): "Biyolojik enerji transferinin anlaşılmasına katkıda bulunmak için kimyasal nüfuzun teorik formülünü kullanmak."

1979'da Herbert Brown (ABD) ve Georg Wittig (Batı Almanya): "Organik sentezde önemli reaktifler olarak sırasıyla bor içeren ve fosfor içeren bileşikler geliştirildi."

1980'de Paul Berg (Amerika Birleşik Devletleri): "Nükleik asitlerin biyokimyasının incelenmesi, özellikle rekombinant DNA'nın incelenmesi";

Walter Gilbert (ABD), Frederick Sanger (İngiltere): "Nükleik Asitlerdeki DNA Baz Dizilerini Belirlemeye Yönelik Yöntemler."

1981'de Kenichi Fukui (Japonya) ve Rod Hoffman (ABD): "Kimyasal reaksiyonların oluşumunu bağımsız teori geliştirme yoluyla açıklayın."

1982'de Aaron Kluger (İngiltere): "Kristal elektron mikroskobu geliştirdi ve önemli biyolojik öneme sahip nükleik asit-protein komplekslerinin yapısını inceledi."

1983 yılında Henry Taub (ABD): "Özellikle metal komplekslerinde elektron transfer reaksiyonlarının mekanizması üzerine araştırma."

1984 yılında Robert Bruce Merrifield (ABD): "Katı fazlı bir kimyasal sentez yöntemi geliştirdi."

1985 yılında, Herbert Hauptman (Amerika Birleşik Devletleri), Jerome Carr (Amerika Birleşik Devletleri): "Kristal yapıyı belirlemek için doğrudan yöntemlerin geliştirilmesinde olağanüstü başarılar."

1986'da Dudley Hirschbach (Amerika Birleşik Devletleri), Li Yuanzhe (Amerika Birleşik Devletleri), John Charles Polanyi (Kanada): "Temel kimyasal reaksiyonların kinetik sürecinin incelenmesine katkılar."

1987'de Donald Kramm (Amerika Birleşik Devletleri), Jean-Marie Lane (Fransa), Charles Pedersen (Amerika Birleşik Devletleri): "Yüksek derecede seçici, yapıya özgü etkileşimler yapabilen moleküller geliştirildi ve kullanıldı."

1988'de John Dysenhofer (Batı Almanya), Robert Huber (Batı Almanya), Hartmut Michel (Batı Almanya): "Fotosentetik reaksiyon merkezinin üç boyutlu yapısının belirlenmesi."

1989'da Sydney Altman (Kanada), Thomas Cech (ABD): "RNA'nın katalitik özelliklerini keşfettiler."

1990'da Elias James Corey (Amerika Birleşik Devletleri): "Organik sentezin teorisini ve metodolojisini geliştirdi."

1991, Richard Ernst (İsviçre): "Yüksek çözünürlüklü nükleer manyetik rezonans (NMR) spektroskopi yöntemlerinin geliştirilmesine katkı."

1992'de Rudolph Marcus (ABD): "Kimyasal sistemlerde elektron transfer reaksiyonları teorisine katkılar."

1993 yılında Kelly Mullis (ABD): "DNA bazlı kimyasal araştırma yöntemleri geliştirdi ve polimeraz zincir reaksiyonunu (PCR) geliştirdi";

Michael Smith (Kanada): "DNA bazlı kimyasal araştırma yöntemleri geliştirdi ve oligonükleotid bazlı bölgeye yönelik mutajenezin oluşturulmasına ve bunun protein araştırmalarının geliştirilmesine temel katkısına katkıda bulundu."

1994 yılında, George Andrew Euler (Amerika Birleşik Devletleri): "Karbokatyon kimyası araştırmalarına katkılar."

1995 yılında, Paul Crutzen (Hollanda), Mario Molina (ABD), Frank Sherwood Rowland (ABD): "Atmosfer kimyası üzerine araştırma, özellikle ozonun oluşumu ve ayrışması üzerine araştırma."

1996 Robert Cole (Amerika Birleşik Devletleri), Harold Kroto (Birleşik Krallık), Richard Smalley (Amerika Birleşik Devletleri): "Fulerene'yi keşfedin."

1997'de Paul Boyer (ABD), John Walker (İngiltere), Jens Christian Sko (Danimarka): "Adenozin trifosfatın (ATP) sentezindeki enzimatik katalitik mekanizmayı açıklığa kavuşturdu."

1998'de Walter Cohen (ABD): "yoğunluk fonksiyonel teorisini kurdu";

John Pope (İngiltere): Kuantum kimyasında hesaplamalı yöntemler geliştirdi.

1999'da, Yamid Ziwell (Mısır): "Femtosaniye spektroskopisi kullanılarak kimyasal reaksiyonların geçiş durumları üzerine çalışma."

2000 yılında Alan Haig (Amerika Birleşik Devletleri), McDelmead (Amerika Birleşik Devletleri), Hideki Shirakawa (Japonya): "iletken polimerleri keşfetti ve geliştirdi."

2001 yılında, William Standish Knowles (ABD) ve Noyori Ryoji (Japonya): "Kiral Katalitik Hidrojenasyon Araştırması";

Barry Sharpless (ABD): "Kiral Katalitik Oksidasyon Üzerine Araştırma."

2002 yılında, John Bennett Finn (ABD) ve Koichi Tanaka (Japonya): "Biyolojik makromoleküllerin tanımlanması ve yapısal analizi için yöntemler geliştirildi ve biyolojik makromoleküllerin kütle spektrometresi analizi için yumuşak bir desorpsiyon iyonizasyon yöntemi oluşturuldu";

Kurt Wittrich (İsviçre): "Biyolojik makromoleküllerin tanımlanması ve yapısal analizi için yöntemler geliştirildi ve nükleer manyetik rezonans spektroskopisi kullanılarak çözeltideki biyolojik makromoleküllerin üç boyutlu yapısının analiz edilmesi için bir yöntem oluşturuldu."

2003 yılında Peter Agre (ABD): "Hücre zarlarındaki iyon kanallarının incelenmesinde su kanalları bulundu";

Roderick McKinnon (Amerika Birleşik Devletleri): "Hücre zarlarındaki iyon kanallarının incelenmesi, iyon kanalı yapısı ve mekanizmasının incelenmesi."

2004 yılında Aaron Chehanovo (İsrail), Avram Hershko (İsrail), Owen Ross (ABD): "ubikuitin aracılı protein bozunmasını keşfettiler."

2005 yılında Yves Chauvin (Fransa), Robert Grubb (ABD), Richard Schrock (ABD): "Organik sentezde metatez yöntemini geliştirdi."

2006 yılında Roger Kornberg (ABD): "Ökaryotik transkripsiyonun moleküler temeli üzerine araştırma."

2007, Gerhard Eter (Almanya): "Katı yüzeylerin kimyasal prosesi üzerine araştırma."

2008'de Shimomura Osamu (Japonya), Martin Chalfie (Amerika Birleşik Devletleri), Qian Yongjian (Amerika Birleşik Devletleri): "Yeşil floresan proteini (GFP) keşfedildi ve değiştirildi."

2009'da Venkatraman Ramakrishnan (İngiltere), Thomas Steitz (ABD), Ada Jonat (İsrail): "Ribozomların yapısı ve işlevi üzerine araştırma."

2010 Richard Heck (ABD), Negishi (Japonya), Suzuki Akira (Japonya): "Organik Sentezde Paladyum katalizli Eşleşme Reaksiyonu Üzerine Araştırma."

2011'de Daniel Shechtman (İsrail): "Kuasikristallerin keşfi."

2012'de, Robert Lefkowitz, Bryan Kebirka (Amerika Birleşik Devletleri): "G proteinine bağlı reseptörler üzerine araştırma."

2013 yılında Martin Capras (Amerika Birleşik Devletleri), Michael Levitt (Birleşik Krallık), Yale Vachel: Karmaşık kimyasal sistemler için çok ölçekli modeller tasarladı.

2014 yılında Eric Bezig (Amerika Birleşik Devletleri), Stefan W. Hull (Almanya), William Esko Molnar (Amerika Birleşik Devletleri): Süper çözünürlüklü floresan mikroskobu alanında başarılar.

2015 yılında Thomas Lindahl (İsveç), Paul Modric (ABD), Aziz Sanjar (Türkiye): DNA onarımının hücresel mekanizması üzerine araştırmalar.

2016'da Jean-Pierre Sova (Fransa), James Fraser Stuart (İngiltere/ABD), Bernard Felinga (Hollanda): Moleküler makinelerin tasarımı ve sentezi.

2017 yılında Jacques Dubochet (İsviçre), Achim Frank (Almanya), Richard Henderson (İngiltere): çözeltideki biyomoleküllerin yüksek çözünürlüklü yapı tespiti için kriyo-elektron mikroskopları geliştirdi.

2018 ödüllerinin yarısı, enzimlerin yönlendirilmiş evrimini gerçekleştirmesi nedeniyle Amerikalı bilim adamı Frances H. Arnold'a (Frances H. Arnold) verildi; diğer yarısı Amerikalı bilim adamlarına (George P. Smith) ve İngiliz bilim adamı Gregory P. Winter'a (Gregory P. Winter) ödül olarak verildi. Peptit ve antikorların faj gösterim teknolojisini fark ettiler.